واریس چیست؟

شایع‌ترین عامل‌های خطر ابتلا به واریس عبارت‌اند از:

• ضعیف بودن دریچه‌ها و آسیب دیدن سیاهرگ‌ها

ضعیف بودن دریچه‌ها می‌تواند ارثی یا پی آمد تصادف، بیماری یا آسیب‌دیدگی باشد. البته گاهی اوقات نمی‌توان دلیل مشخصی را برای ضعیف بودن دریچه‌ها تعیین کرد. دریچه‌های ضعیفی که عملکرد مناسب ندارند، نمی‌توانند به‌طور عادی باز و بسته شوند، درنتیجه خون می‌تواند به سمت پایین‌تنه برگردد. از بین رفتن خاصیت ارتجاعی سیاهرگ‌ها نیز اثر مشابهی را به وجود می‌آورد؛ سیاهرگ‌ها بیش‌ازحد کشیده می‌شوند و دریچه‌ها ضعیف می‌شوند و نمی‌توانند به‌درستی عمل کنند.

• سن

عملکرد بسیاری از بخش‌های بدن به‌موازات بالا رفتن سن رو به نقصان می‌گذارد و در این میان سیاهرگ‌ها از این قاعده مستثنا نیستند. سیاهرگ‌ها به‌تدریج خاصیت کشسانی خود را ازدست‌داده و مستعد ابتلا به عارضه‌های عروقی مانند واریس می‌شوند.

• جنسیت

خانم‌ها، به‌ویژه در دوران بارداری بیشتر مستعد ابتلا به واریس هستند. هورمون زنانه استروژن سیاهرگ‌ها را شل می‌کند و زمینه را برای نشت خون از دریچه‌ها فراهم می‌کند. البته این بدان منظور نیست که آقایان به واریس مبتلا نمی‌شوند، بلکه برخی آقایان بدشانسی می‌آورند و دچار واریس می‌شوند، بالعکس بعضی خانم‌ها شانس می‌آورند و از این عارضه فرار می‌کنند. درهرحال واریس در میان خانم‌ها شایع‌تر است. قاعدگی و یائسگی نیز محرک‌های شناخته‌شده‌ای هستند که به دلیل ایجاد نوسانات هورمونی خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهند.

• شغل

ایستادن طولانی‌مدت باعث می‌شود که خون در پاها جمع شود و فشار مضاعفی به دریچه‌ها وارد شود. درنتیجه دریچه‌ها مجبور می‌شوند که برای برگرداندن خون به سمت بالا سخت‌تر کار کنند و به‌این‌ترتیب به‌مرورزمان ضعیف می‌شوند. به‌طورکلی اگر مدت طولانی بی‌حرکت بایستید، جریان خون مختل می‌شود.

• سابقه خانوادگی

اگر در خانواده‌تان فردی مبتلابه واریس باشد، شما نیز بیشتر مستعد ابتلا به واریس هستید. چون واریس عارضه‌ای ارثی است. ژنتیک نیز در ابتلا به واریس نقش دارد، البته منظورمان این نیست که حتماً به واریس مبتلا می‌شوید، اما سابقه خانوادگی، خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد.

• اضافه‌وزن و چاقی

اضافه‌وزن یا چاقی باعث می‌شود که فشار و کشش مضاعفی به بخش‌های مختلف بدن، ازجمله سیاهرگ‌ها وارد شود. چربی اضافی بدن برگردش خون اثر می‌گذارد و با فشار آوردن به سیاهرگ‌ها در درازمدت باعث آسیب دیدن آن‌ها می‌شود.

• بارداری

بارداری، فشارها و تنش‌های متعددی را به بدن وارد می‌کند. تغییرات هورمونی دوران بارداری معمولاً باعث شل شدن دیواره‌های سیاهرگ‌ها می‌شود و توانایی آن‌ها را برای پمپاژ رو به بالای خون به سمت قلب مختل می‌کند. این اثر شل شدن دریچه‌ها را نیز به دنبال دارد که به‌نوبه خود باعث می‌شود خون در عوض آن‌که به سمت بالاتنه برود، رو به عقب به سمت پاها برگردد.