خال مادرزادی

بیشتر خال‌های مادرزادی در یکی از دو دستۀ عروقی یا رنگی قرار می‌گیرد. خال‌های عروقی به ‌وسیلۀ رگ‌های خونی در زیر پوست ایجاد می‌شود. رنگ آنها با توجه به عمق رگ‌های خونی در طیف‌ صورتی مایل به قرمز تا آبی‌ قرار دارد. خال‌های رنگی معمولاً قهوه‌ای، خاکستری یا سیاه است که ناشی از رشد غیرطبیعی سلول‌های رنگ‌دانۀ پوست ایجاد می‌شود. خال‌های مادرزادی طیف گسترده‌ای از شکل‌، اندازه‌ و رنگ‌ دارد و می‌تواند هر جایی از بدن ظاهر شود. انواع شایع خال‌های مادرزادی شامل موارد زیر است:

لکه‌های عروقی و بوسۀ فرشته: خال‌های مسطح و لکه‌ای صورتی یا بنفش که به ‌وسیلۀ مویرگ‌های گشادشده در نزدیکی سطح پوست ایجاد می‌شود. این رایج‌ترین نوع خال مادرزادی است که تا ۷۰ درصد از نوزادان، یک یا چند تا از آن را دارند. این خال‌های مادرزادی ممکن است هنگامی که کودک گریه میکند  یا وقتی درجه حرارت بدن او تغییر می‌کند، واضح‌تر شود. لکه‌های ظاهرشده در پیشانی یا پلک‌ها که بوسۀ فرشته نامیده می‌شود، معمولاً تا دو سالگی از بین می‌رود.

لکه‌های شیرقهوه‌ای: لکه‌های مسطح به رنگ برنزی یا قهوه‌ای روشن که گاهی به تعداد زیاد در پوست ظاهر می‌شود. بین ۲۰ تا ۵۰ درصد از نوزادان، یک یا دو تا از این لکه‌ها را دارند. آنها معمولاً با بزرگ شدن کودک، محو یا کوچک‌تر می‌شود، اگرچه ممکن است با قرار گرفتن در معرض نور خورشید تیره‌تر شود. اگر تعداد این لکه‌ها زیاد بود و در تمام بدن وجود داشت، بهتر است با پزشک کودک در این زمینه مشورت کنید.

خال‌های گوشتی یا مول: خوشه‌هایی از سلول‌های رنگ‌دانه‌ساز پوست است. خال‌های گوشتی در اندازه‌های متفاوتی ظاهر می‌شود و ممکن است هم‌سطح با پوست یا برجسته، سیاه یا قهوه‌ای، مودار یا بدون مو باشد. بسیاری از خال‌های گوشتی پس از چند سالگی ظاهر می‌شود. حدود یک درصد از نوزادان هنگام تولد خال گوشتی دارد. این خال‌ها اغلب در ابتدا مسطح است و بعدها کمی بزرگ‌تر و برجسته‌تر می‌شود.

لکه‌های مغولی مایل به آبی یا خاکستری: لکه‌های بزرگ و مسطح با رنگ‌دانۀ اضافی در پوست کمر یا باسن است. این نوع لکه‌ها در نوزادانی که پوست تیره دارند، شایع‌تر است. لکه‌های مغولی معمولاً تا سن مدرسه رفتن محو می‌شود، گرچه گاهی نیز ممکن است به‌ طور کامل ناپدید نشود و تا زمان بلوغ دیده شود.

خال‌های شرابی‌رنگ: این خال‌های عروقی که در زمان تولد وجود دارند، صورتی کم‌رنگ تا ارغوانی تیره است و می‌تواند در هر جای بدن ظاهر شود، اگرچه اغلب در صورت یا سر پدیدار می‌شود. خال‌های شرابی روشن ممکن است محو شود، اما بیشتر آنها باقی می‌ماند و با رشد کودک بزرگ‌تر می‌شود. گاهی خال‌های شرابی تیره‌تر می‌شود. همچنین، این خال‌ها ممکن است در طول چند دهه توده‌های کوچکی در سطح پوست تشکیل دهد.

همانژیوم یا تومور خوش‌خیم: این واژه برای توصیف انواعی از توده‌های متشکل از سلول‌های عروق خونی استفاده می‌شود که می‌تواند مسطح یا برجسته باشد و ممکن است کوچک و نامحسوس یا بزرگ و شاید اصطلاحاً بدنما باشد. همانژیوم در حدود ۲ تا ۵ درصد از نوزادان دیده می‌شود و در نوزادان دختر، نوزادان زودرس و دوقلوها شایع‌تر است. خال‌های همانژیوم بیشتر روی سر و گردن ظاهر می‌شود و برخلاف دیگر خال‌های مادرزادی، می‌تواند به سرعت رشد کند. آنها به طور معمول در طول شش هفتۀ اول زندگی نوزاد ظاهر می‌شود. تنها ۳۰ درصد از آنها در زمان تولد قابل مشاهده است و در طول حدود یک سال رشد می‌کند و معمولاً بزرگ‌تر از ۵ یا ۵/۷ سانتی‌متر نمی‌شود. پس از آن، رشد آنها معمولاً متوقف و شروع به سفید و کوچک شدن می‌کند. این فرایند معکوس می‌تواند سه تا ۱۰ سال طول بکشد. گرچه جای بسیاری از خال‌های همانژیوم پوستی باقی نمی‌ماند اما جای برخی از آنها دائمی می‌شود.

یکی از انواع همانژیوم، یک تودۀ سطحی است و در ۲ تا ۵ درصد از نوزادان ظاهر می‌شود. این ضایعه که برجسته و در طیف رنگی صورتی‌قرمز است، ابتدا رشد می‌کند، بزرگ می‌شود و سپس ناپدید خواهد شد. برخی از آنها تا ۵ سالگی و ۹۰ درصد تا ۹ سالگی از بین می‌رود. یک نوع همانژیوم عمیق‌تر نیز وجود دارد که به شکل یک تودۀ برآمده به رنگ قرمز مایل به آبی است. این ضایعه در شش ماه اول به سرعت رشد می‌کند و معمولاً تا قبل از نوجوانی از بین می‌رود. علت رنگ آبی در این نوع همانژیوم این است که عروق خونی ناهنجار، عمیق‌تر از عروق موجود در همانژیوم سطحی است. امروزه درمان همانژیوم‌های در حال رشد یا آنهایی که اثری از خود بر جای نگذارند ساده است و برای درمان آن لازم است به متخصص مراجعه شود.